στην έρημη ανηφόρα προς το βουνό τα ξημερώματα. η μοτοσικλέτα τρέχει με μεγάλη ταχύτητα. ακούγεται το εγερτήριο από το κοντινό στρατόπεδο και οι κραυγές της ευδοκίας ‘’πάτα ,πάτα, τρέχα…ουααααα’’. απολαμβάνει την ταχύτητα ουρλιάζοντας. το πλάνο είναι γενικό και ο δρόμος φιδωτός. η μηχανή έπρεπε να τρέχει με τόση μεγάλη ταχύτητα, που χρειάστηκε να την οδηγήσει ,φορώντας τα στρατιωτικά, ένας πολύ έμπειρος οδηγός που αντικατάστησε τον γιώργο κοτούζη. ο σωσίας χρειάστηκε στα δυο πρώτα γενικά πλάνα, γιατί στα κοντινότερα οδήγησε ο ίδιος ο λοχίας. ενδιαμέσως των γενικών πλάνων υπάρχουν μερικά καρέ ουρανού .ο διαμανός συνήθιζε να χρησιμοποιεί στο μοντάζ αστραπιαία πλάνα ουρανού, κυρίως εκεί που τα πλάνα της δράσης δεν έδεναν και πολύ καλά. αυτό παραξενεύει. σπάει την ομαλή ροή, φαίνεται σαν λάθος ,αλλά λειτουργεί περιέργως και σαν σχόλιο. εδώ, πάνω στην εικόνα του ουρανού ,ακούγεται η ερώτηση της ευδοκίας και αρχίζει η φωναχτή στιχομυθία του ζευγαριού.
- πως σε λένε
- γιώργο, εσένα ?
- ευδοκίααααα.
αντηχεί στο δάσος η φωνή της .ένας από τους λόγους που ο διάλογος τους ακούγεται χωρίς να τους βλέπουμε είναι και ότι το ντουμπλαζ στα ελληνικά είναι τραγικά ασύγχρονο ,γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ταινία γυρίστηκε στα αγγλικά.
το πλάνο που τους δείχνει να φθάνουν με το πλάνο που αφήνουν τη μοτοσικλέτα δένει κάπως βιαστικά, σαν να βιαζόταν ο σκηνοθέτης να τους ανεβάσει μέσα στα έλατα. σαν να χάνονται μετά μέσα στο δάσος η καλύτερα στον παράδεισο της παιδικής ηλικίας του αλέξη δαμιανού. καθώς σκηνοθετούσε τη σκηνή νιώθαμε πως ταυτιζόταν και με τους δυο ήρωες της ταινίας του η μάλλον φαινόταν σαν να ξαναζούσε το ρίγος μιας ερωτικής συνάντησης μέσα στη φύση που αγαπούσε. όταν
η ευδοκία και ο γιώργος έφτασαν στο ρυάκι με το παγωμένο νερό ,γεννήθηκε και ο πειρασμός να σκηνοθετήσει την πρώτη ερωτική σκηνή. ευτυχώς δεν το εκανε.οχι τοσο επειδη ,όπως ειπε ο ιδιος ‘’όποια ερωτική σκηνή και να στησω,θα μοιάζει με την ερωτική σκηνή του τρίτου σκετς του μέχρι το πλοιο,δεν μπορώ να ξεφύγω απ αυτό’’,αλλα επειδή κατάφερε να κάνει την πιο ερωτική ταινία του ελληνικού σινεμά χωρίς ουσιαστικά ούτε μια ερωτική σκηνή !
η σκηνή στο ρυάκι δείχνει την αναμονή του έρωτα και υπαινικτικά ο σκηνοθετης,καθως ο λοχίας βάζει το χέρι του στον κόρφο της ευδοκιας,μας κρατάει με αυτή τη γλυκιά αναβολη.πιο πολύ ενδιαφέρεται να ‘’δέσει’’ τα παιδία με το παρθενικό τοπιο,τον καθαρό αερα,το καθαρό νερο.η περιγραφή της σκηνής στο σεναριο,παρα το ότι δε γυρίστηκε έτσι ακριβως,είναι αποκαλυπτικη.σαν να είχε ανάγκη αυτή την περιγραφή για να σκηνοθετήσει τη σκηνή ‘’ ο λοχίας πίνει και πλενεται.το νερο.τα μάτια της που στυλώνονται, σαν ζώου. το λαχάνιασμα της, φύσημα απ τη μύτη ενώ πίνει .πλένεται .οι βαθιές της ανάσες. με ανοιχτό το στόμα σαν να έχει μια απορία αθώα. κοιτάζει ψηλά .το δασός. οι κορυφές .η ρετσίνα σαν δάκρυ στις κουκουνάρες των ελάτων. το γέλιο της καθώς είναι βρεγμένη. παιδικό. αυτός την καμαρώνει ορθιος.το κουκουνάρι που γυαλιζει.τα βλέφαρα της .οι σκιές κάτω απ’τα έλατα .ο λοχίας σεμνός και σκιερός ,το ίδιο το δασός .μαζεύεται απαλά επάνω του. σιγή .κοιτάνε.’’
στην πάρνηθα έγινε το πρώτο γύρισμα της ταινιας.ξεκινησαμε απ’το παλιό χολιγουντ,στην πλατεία κανιγγος, στις 2 μετά τα μεσάνυχτα. κομβόι αυτοκινήτων ανέβαινε στο βουνό. γεννήτριες και φορτηγά. τραβελιγκ και παρελκόμενα . φωτιστικά καζάνια της εποχης.σαν εκστρατεία .σχεδόν τίποτα απ’ αυτά δεν χρησιμοποιήθηκε ,γιατί ο Δαμιανός ξέρει να δουλεύει με ελάχιστα μέσα .μόλις φτάσαμε στη Πάρνηθα και στο σημείο που θα γυριζόταν η σκηνη,ο Αλέξης άρχισε να λέει και πάλι ιστορίες για τον πατέρα του. εδώ κατασκηνώσαμε ,εδώ μου διάβαζε όμηρο ,εκεί παίζαμε θέατρο ,σ αυτό το σημείο πρωτοένιωσα ερωτική επιθυμία για μια θεια μου ,εκεί τραγουδούσαμε ,εκεί ανάβαμε φωτιά ,κάτω από αυτό το δέντρο σκοτωσα το πρώτο μου πουλάκι .λες και χρειαζόταν να θυμηθεί όλα αυτά για να στήσει τη σκηνή. με το που ξημέρωσε πρωτοακουστηκε το μοτερ.ο γιώργος και η μαρία ,με τα καλοκαιρινά ,κρύωναν πολύ στο πρωινό αγιάζι και δεν κρατιόντανε, θέλανε να παίξουν για να ζεσταθούν .ώριμοι από τις πρόβες ,δε χρειάστηκαν και πολλές λήψεις. όσοι ζήσαμε τη σκηνή εκεί είχαμε την ίδια ,ίσως και μεγαλύτερη συγκίνηση απ’το κινηματογραφικό αποτέλεσμα. δε θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου την πραγματική στριγκλιά της ευδοκίας και την ηχώ της στα βουνά ,τη ζωτικότητα της, τον κίνδυνο, το δέσιμο τη με τη φυση,το ιδιαίτερο και μυστηριώδες θρησκευτικό αίσθημα, την ομορφιά του τοπίου που δεν ξανάδα ποτέ έτσι γιατί δε συναντήθηκε με το βλέμμα ενός σκηνοθέτη σαν τον αλέξη-δεν είναι η φύση άπω μόνη της, είναι και οι πνευματικές, οι βιωματικές επενδύσεις που κάνουμε πάνω της-τέλος ποτέ ίσως άλλοτε δεν είδα τόσο φωτεινό τον αλέξη δαμιανο .είναι μια εικόνα που κρατάω πάντα μέσα μου. ένας έλληνας σκηνοθέτης στα βουνά της πατρίδας του, βουτηγμένος στις μνήμες της παιδικής ηλικίας, σκηνοθετεί μια ερωτική σκηνή που συγχρόνως ανακαλεί κρυμμένες αισθήσεις από την ιστορία και την πνευματική ζωή του τόπου.
λάκης παπαστάθης –όταν ο δαμιανός γύριζε την ευδοκία (εκδόσεις πατάκη 06)
Comments